TỔ CHỨC HỌ, HỤI, BIÊU, PHƯỜNG CÓ VI PHẠM PHÁP LUẬT KHÔNG?

Từ xưa đến nay, “họ, hụi, biêu, phường” là hình thức góp vốn xoay vòng quen thuộc trong đời sống người Việt – được xem là cách giúp nhau vượt khó, xoay sở vốn làm ăn. Tuy nhiên, trong thực tế, không ít dây hụi biến tướng thành công cụ chiếm đoạt tài sản, khiến nhiều người “tiền mất, tình tan”, thậm chí vướng vào vòng lao lý. Rất nhiều người tham gia hụi vẫn tin rằng “chỉ là giao dịch dân sự thông thường”, nhưng chỉ một sai sót trong cách tổ chức, thỏa thuận hay mức lãi suất, bạn có thể vô tình vi phạm pháp luật, hoặc mất toàn bộ số tiền đã góp mà không đòi lại được. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ quy định pháp luật về họ, hụi, biêu, phường:

Quy định về họ, hụi, biêu, phường

Căn cứ Điều 471 Bộ luật Dân sự 2015 thì việc chơi hụi được quy định như sau:

Điều 471. Họ, hụi, biêu, phường

1. Họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên.

2. Việc tổ chức họ nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được thực hiện theo quy định của pháp luật.

3. Trường hợp việc tổ chức họ có lãi thì mức lãi suất phải tuân theo quy định của Bộ luật này.

4. Nghiêm cấm việc tổ chức họ dưới hình thức cho vay nặng lãi.

Như vậy theo quy định trên thì việc chơi hụi không vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, phải thực hiện theo quy định của pháp luật, trường hợp việc tổ chức hụi có lãi thì mức lãi suất phải tuân theo quy định của  Bộ luật Dân sự 2015.

Mức lãi suất khi chơi hụi là bao nhiêu thì không vi phạm pháp luật?

Căn cứ theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về mức lãi suất như sau:

Điều 468. Lãi suất

1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

2. Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều này tại thời điểm trả nợ.

Thêm vào đó tại Điều 21 Nghị định 19/2019/NĐ-CP có quy định cụ thể về lãi suất trong chơi hụi có lãi như sau:

Điều 21. Lãi suất trong họ có lãi

1. Lãi suất trong họ có lãi do các thành viên của dây họ thỏa thuận hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ nhưng không vượt quá 20%/năm của tổng giá trị các phần họ phải góp trừ đi giá trị các phần họ đã góp trên thời gian còn lại của dây họ. Trường hợp mức lãi suất giới hạn nói trên được điều chỉnh bởi cơ quan có thẩm quyền theo quy định tại khoản 1 Điều 468 của Bộ luật dân sự thì áp dụng mức lãi suất giới hạn được điều chỉnh đó.

2. Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ vượt quá lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

Vậy trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác.

Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều 468  Bộ luật Dân sự 2015 tại thời điểm trả nợ.

Lãi suất trong trường hợp chậm góp, chậm giao tiền hụi được quy định thế nào?

Tại Điều 22 Nghị định 19/2019/NĐ-CP quy định về mức lãi suất trong trường hợp chậm góp, chậm giao tiền hụi như sau:

Lãi suất trong trường hợp chậm góp, chậm giao phần họ

1. Trường hợp đến kỳ mở họ mà chủ họ không giao hoặc giao không đầy đủ các phần họ cho thành viên được lĩnh họ, thành viên chưa lĩnh họ không góp phần họ hoặc góp phần họ không đầy đủ thì phải trả lãi đối với số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả.

Lãi suất phát sinh do chậm góp hoặc chậm giao phần họ được xác định theo thỏa thuận của các bên nhưng không được vượt quá mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều 21 của Nghị định này của số tiền chậm trả trên thời gian chậm trả, nếu không có thỏa thuận thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều 21 của Nghị định này của số tiền chậm trả trên thời gian chậm trả.

2. Trường hợp đến kỳ mở họ mà thành viên đã lĩnh họ không góp phần họ hoặc góp phần họ không đầy đủ thì phải trả lãi như sau:

a) Trường hợp họ không có lãi, lãi suất được xác định theo thỏa thuận nhưng không được vượt quá mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều 21 của Nghị định này của số tiền chậm góp họ trên thời gian chậm góp, nếu không có thỏa thuận thì lãi suất được xác định bằng 50%/năm mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều 21 của Nghị định này của số tiền chậm góp trên thời gian chậm góp.

b) Trường hợp họ có lãi, lãi suất được xác định theo mức quy định tại khoản 5 Điều 466 của Bộ luật dân sự đối với họ có lãi.

Rủi ro khi chơi họ, hụi, biêu, phường là gì?

Hụi (họ, biêu, phường) là hình thức tương trợ tài chính phổ biến trong cộng đồng, tuy nhiên trên thực tế, rất nhiều người rơi vào cảnh “tiền mất – tình tan” chỉ vì thiếu hiểu biết pháp lý hoặc tin tưởng nhầm người. Dưới đây là những rủi ro thường gặp khi tham gia chơi hụi:

1. Chủ hụi ôm tiền bỏ trốn

Đây là tình huống phổ biến nhất. Khi dây hụi có số tiền lớn, chủ hụi (người tổ chức) có thể chiếm đoạt toàn bộ số tiền góp của các thành viên rồi “ôm hụi chạy”, khiến người chơi mất trắng.
➡️ Hành vi này có thể bị xem xét tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo quy định của Bộ luật Hình sự.

2. Thành viên góp hụi không đúng hạn hoặc bỏ hụi

Khi một hoặc nhiều người không góp đúng thời gian cam kết, các kỳ mở hụi bị gián đoạn, gây thiệt hại cho cả dây hụi và người đã lĩnh hụi trước đó.
➡️ Người vi phạm có thể phải trả lãi chậm góp theo quy định tại Điều 22 Nghị định 19/2019/NĐ-CP, thậm chí bồi thường thiệt hại nếu gây tổn thất cho các thành viên khác.

3. Thỏa thuận hụi không rõ ràng, không lập thành văn bản

Nhiều dây hụi chỉ “góp miệng” dựa trên lòng tin, không có giấy tờ xác nhận, không có người làm chứng, dẫn đến khi xảy ra tranh chấp thì khó chứng minh, khó đòi lại tiền.
➡️ Pháp luật cho phép tổ chức hụi, nhưng yêu cầu phải lập thỏa thuận rõ ràng, quy định cụ thể về quyền, nghĩa vụ, mức góp, kỳ mở hụi, và cách xử lý khi có vi phạm.

4. Lãi suất vượt quá quy định pháp luật

Nếu hụi có lãi, mức lãi suất không được vượt quá 20%/năm theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015.
➡️ Mọi thỏa thuận vượt quá mức này đều vô hiệu, và người tổ chức có thể bị xử lý về hành vi cho vay nặng lãi.

5. Tranh chấp dân sự, nguy cơ hình sự hóa

Khi xảy ra tranh chấp hụi, người tham gia dễ rơi vào tình thế phức tạp: vừa là bị hại, vừa có thể bị xử lý nếu vi phạm quy định về lãi suất, góp hụi, hoặc huy động tiền trái phép.

Khi có tranh chấp về họ, hụi, biêu, phường thì phải làm gì?

Tranh chấp về họ, hụi, biêu, phường (gọi chung là hụi) diễn ra khá phổ biến trong thực tế, nhất là khi chủ hụi ôm tiền bỏ trốn, thành viên không góp đúng hạn hoặc mâu thuẫn về lãi suất. Dù hình thức chơi hụi không bị pháp luật cấm, nhưng nếu không cẩn trọng, người tham gia có thể mất tiền, mất uy tín, thậm chí vướng vào vòng tố tụng hình sự. Dưới đây là các bước cần làm khi xảy ra tranh chấp hụi:

Việc đầu tiên và quan trọng nhất là liên hệ luật sư để được tư vấn phương án phù hợp.
Luật sư sẽ giúp bạn:

• Phân tích tình huống, xác định tranh chấp là dân sự hay có dấu hiệu hình sự.

• Hướng dẫn thu thập chứng cứ, tài liệu bảo vệ quyền lợi.

• Tư vấn phương án thương lượng, hòa giải hoặc khởi kiện tùy từng trường hợp cụ thể.

(1) Thỏa thuận, hòa giải nếu còn khả năng

Không phải mọi tranh chấp họ, hụi, biêu, phường đều cần đưa ra Tòa án. Trong nhiều trường hợp, nếu các bên còn giữ thiện chí, việc thương lượng – hòa giải sớm có thể giúp giải quyết ổn thỏa, tiết kiệm thời gian, chi phí và giữ được mối quan hệ dân sự.

Vì sao nên hòa giải trước khi khởi kiện?

• Tiết kiệm thời gian & chi phí: Thủ tục khởi kiện có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí cả năm. Hòa giải giúp bạn thu hồi tiền nhanh hơn nếu hai bên đạt được thỏa thuận.

• Giữ uy tín & mối quan hệ: Nhiều vụ hụi liên quan đến người quen, họ hàng hoặc đồng nghiệp. Việc hòa giải khéo léo có thể giúp giải quyết êm đẹp, tránh căng thẳng và tổn thương.

• Tránh rủi ro pháp lý: Khi có luật sư tham gia, nội dung hòa giải sẽ được ghi nhận hợp pháp, tránh tranh chấp mới phát sinh sau này.

Vai trò của luật sư trong quá trình hòa giải

Luật sư không chỉ là người “bênh vực” khi ra Tòa, mà còn là người đứng giữa – dung hòa lợi ích của các bên để đạt được kết quả tốt nhất. Cụ thể, luật sư sẽ:

• Phân tích rõ quyền – nghĩa vụ – rủi ro pháp lý cho từng bên;

• Đưa ra phương án thương lượng phù hợp, đảm bảo người góp hụi được bảo vệ quyền lợi chính đáng;

• Soạn thảo biên bản thỏa thuận hoặc văn bản hòa giải hợp pháp, có giá trị ràng buộc và làm căn cứ thi hành nếu một bên vi phạm;

• Theo dõi, giám sát việc thực hiện thỏa thuận, đảm bảo người bị thiệt hại thật sự nhận được tiền.

(2) Khởi kiện hoặc tố cáo khi cần thiết

Nếu bên vi phạm không hợp tác hoặc có dấu hiệu chiếm đoạt tài sản, luật sư sẽ hỗ trợ bạn chuẩn bị hồ sơ, nộp đơn khởi kiện hoặc tố cáo đến cơ quan có thẩm quyền để đòi lại quyền lợi hợp pháp.

Khi nào cần khởi kiện?

Bạn nên tiến hành khởi kiện ra Tòa án khi xảy ra một trong các trường hợp sau:

• Chủ hụi ôm tiền bỏ trốn hoặc không giao phần hụi đúng hạn;

• Thành viên đã lĩnh hụi không góp lại các kỳ sau theo thỏa thuận;

• Các bên tranh chấp về lãi suất, nghĩa vụ góp hụi, hoặc giá trị phần hụi;

• Không thể hòa giải, thương lượng hoặc bên vi phạm cố tình trốn tránh trách nhiệm

• …

⚠️ Lưu ý: Nếu có dấu hiệu chiếm đoạt tiền, lừa đảo hoặc cho vay nặng lãi, luật sư sẽ hướng dẫn bạn chuyển hướng xử lý hình sự để bảo vệ tốt nhất quyền lợi của mình.

Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện:

Khi khởi kiện tranh chấp hụi, cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, tài liệu chứng minh mối quan hệ góp hụi và số tiền bị thiệt hại.
Hồ sơ gồm:

• Đơn khởi kiện (theo mẫu của Tòa án);

• CMND/CCCD, hộ khẩu của người khởi kiện;

• Tài liệu chứng minh quan hệ hụi: sổ hụi, biên nhận góp hụi, tin nhắn, giấy giao nhận tiền, sao kê ngân hàng, bản cam kết giữa các bên;

• Bằng chứng về vi phạm (chậm góp, không giao tiền, bỏ trốn…);

• Chứng cứ khác: ghi âm, người làm chứng (nếu có).

📌 Luật sư sẽ giúp bạn soạn thảo hồ sơ, thu thập và sắp xếp chứng cứ hợp lệ để Tòa án dễ dàng thụ lý.

———————————————————————————————————————————————————————————–

Hãy liên hệ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời: