Bài viết này giới thiệu quy định tổ chức và hoạt động chính quyền địa phương hai cấp theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng giúp các địa phương triển khai mô hình mới đúng quy trình, bảo đảm hoạt động ổn định và hiệu quả.
I. Quy Định Về Tổ Chức Và Hoạt Động Của Chính Quyền Địa Phương Hai Cấp Tại Phường Thuộc TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh Và TP Đà Nẵng Nhiệm Kỳ 2021–2026
-
Căn cứ Điều 53 Luật Tổ Chức Chính Quyền Địa Phương năm 2025: từ ngày 01/7/2025, chính quyền địa phương tại các phường hình thành trên cơ sở sắp xếp các phường thuộc TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Đà Nẵng gồm có Hội đồng nhân dân (HĐND) và Ủy ban nhân dân (UBND) phường.
-
Đại biểu HĐND phường:
-
Đối với TP Hà Nội: Đại biểu HĐND cấp huyện (quận, huyện, thị xã) nhiệm kỳ 2021–2026 và đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2021–2026 của các xã, thị trấn được sắp xếp với phường để hình thành phường được xác định làm đại biểu HĐND của phường.
-
Thường trực HĐND TP Hà Nội có trách nhiệm xác định các đại biểu HĐND cấp huyện nhiệm kỳ 2021–2026 được bầu hoặc đang thực hiện nhiệm vụ tại địa giới hành chính mới để làm đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2021–2026 của đơn vị hành chính cấp xã tương ứng.
-
Đối với TP Hồ Chí Minh, TP Đà Nẵng: Đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2021–2026 của các xã, thị trấn được sắp xếp với phường để hình thành phường được xác định làm đại biểu HĐND của phường.
-
-
Trường hợp không có đủ đại biểu HĐND phường:
-
Thường trực HĐND TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Đà Nẵng được chỉ định thêm nhân sự không phải đại biểu HĐND để hình thành HĐND lâm thời, bảo đảm có ít nhất 1/3 tổng số đại biểu HĐND theo quy định.
-
Căn cứ điểm d khoản 2 Điều 30 Luật Tổ Chức Chính Quyền Địa Phương năm 2025:
-
Phường có từ 15.000 dân trở xuống bầu 15 đại biểu.
-
Có trên 15.000–45.000 dân thì cứ thêm 6.000 dân bầu thêm 01 đại biểu.
-
Có trên 45.000 dân thì cứ thêm 7.000 dân bầu thêm 01 đại biểu, nhưng tổng số không quá 30 đại biểu.
-
-
Quy định này áp dụng đến khi HĐND phường nhiệm kỳ 2026–2031 được bầu ra.
-
II. Bố Trí Đại Biểu HĐND Cấp Xã Và Chỉ Định Chức Danh Của HĐND, UBND Cấp Xã
1. Bố trí đại biểu HĐND cấp xã
-
Khoản 4 Điều 54 Luật Tổ Chức Chính Quyền Địa Phương năm 2025:
-
Khi chính quyền địa phương cấp huyện kết thúc hoạt động, Thường trực HĐND cấp tỉnh xác định các đại biểu HĐND cấp huyện nhiệm kỳ 2021–2026 đang thực hiện nhiệm vụ tại đơn vị hành chính cấp xã hình thành sau sắp xếp để làm đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2021–2026 của đơn vị hành chính cấp xã tương ứng.
-
Trừ trường hợp đại biểu HĐND ở các đơn vị hành chính đặc thù có dân số thường trú dưới 1.000 người.
-
2. Chỉ định các chức danh của HĐND, UBND cấp xã
-
Thực hiện theo khoản 3 Điều 2 Nghị quyết 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025:
-
Khi kiện toàn bộ máy sau sắp xếp, không tiến hành bầu các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng các Ban HĐND, Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Ủy viên UBND cấp xã.
-
Căn cứ thông báo của cấp ủy, Thường trực HĐND tỉnh, thành phố chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp và chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng các Ban HĐND, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp xã hình thành sau sắp xếp.
-
Trường hợp đặc biệt cho phép chỉ định nhân sự không phải đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo hoặc làm đại biểu HĐND để hình thành HĐND lâm thời tại phường thực hiện mô hình chính quyền đô thị không tổ chức HĐND.
-
III. Định Hướng Tiêu Chuẩn Của Người Đứng Đầu, Cấp Phó Cơ Quan Chuyên Môn Thuộc UBND Cấp Xã
-
Công văn 11/CV-BCĐ ngày 04/6/2025 quy định định hướng tiêu chuẩn cho chức danh Trưởng, Phó Trưởng phòng:
1. Tiêu chuẩn chính trị, phẩm chất đạo đức
-
Bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
-
Trung thành với Tổ quốc, Hiến pháp; bảo vệ lợi ích Tổ quốc, nhân dân.
-
Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công chức; chấp hành sự phân công nhiệm vụ; tuân thủ pháp luật.
-
Tận tụy, liêm khiết, trung thực, khách quan, công tâm, gương mẫu trong công vụ.
-
Lối sống lành mạnh, đoàn kết; không tham nhũng, quan liêu, lãng phí.
-
Có ý thức học tập, rèn luyện nâng cao phẩm chất, trình độ, năng lực.
2. Tiêu chuẩn về trình độ đào tạo
-
Có trình độ chuyên môn đại học trở lên phù hợp vị trí công tác hoặc có kinh nghiệm thực tiễn liên quan.
3. Tiêu chuẩn về lý luận chính trị
-
Có bằng trung cấp lý luận chính trị trở lên hoặc giấy xác nhận tương đương.
-
Trường hợp đang hoàn thiện tiêu chuẩn vẫn được xem xét bổ nhiệm theo Nghị định 29/2024/NĐ-CP và Nghị định 33/2023/NĐ-CP.
4. Tiêu chuẩn, điều kiện khác
-
Chức vụ lãnh đạo thuộc cơ cấu cấp ủy cấp xã mới phải bảo đảm tiêu chuẩn theo Chỉ thị 45-CT/TW, Kết luận 154-KL/TW.
-
Người đang giữ chức vụ lãnh đạo cấp phòng cấp huyện trở lên không phải đáp ứng tiêu chuẩn tuổi bổ nhiệm, quy hoạch.
IV. Số Lượng Biên Chế Của Chính Quyền Địa Phương Cấp Xã
-
Công văn 09/CV-BCĐ ngày 30/5/2025 định hướng tạm thời về số lượng biên chế:
1. Biên chế cán bộ, công chức
-
Giữ nguyên số lượng hiện có để bố trí làm việc tại cấp xã.
-
Rà soát, tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ.
-
Dự kiến khung biên chế của một chính quyền cấp xã khoảng 32 biên chế (không tính khối Đảng, đoàn thể, Ban Chỉ huy quân sự).
2. Biên chế viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập
-
Bố trí chỉ tiêu biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách trong tổng số biên chế được giao.
-
Thực hiện tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng, đẩy mạnh tự chủ đơn vị sự nghiệp công lập.
V. Chuyển Tiếp Thực Hiện Nhiệm Vụ, Quyền Hạn Của Chính Quyền Địa Phương Cấp Huyện Khi Thực Hiện Mô Hình Chính Quyền Địa Phương Hai Cấp
1. Bàn giao công việc
-
Theo khoản 7,8 Điều 54 Luật Tổ Chức Chính Quyền Địa Phương: chậm nhất ngày 30/6/2025, Thường trực HĐND, UBND cấp huyện bàn giao công việc, hồ sơ, tài chính, tài sản, cơ sở vật chất cho cơ quan có thẩm quyền bảo đảm hoạt động bình thường, không gián đoạn.
-
Chủ tịch UBND cấp tỉnh thành lập Tổ công tác để chỉ đạo, hướng dẫn bàn giao.
2. Giải quyết công việc, thủ tục hành chính
-
Công việc, thủ tục hành chính chưa hoàn thành hoặc phát sinh sau 01/7/2025 sẽ do cơ quan tiếp nhận chức năng nhiệm vụ giải quyết, bảo đảm không gián đoạn.
-
Trường hợp liên quan đến từ 2 đơn vị hành chính cấp xã trở lên: Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định giao cho một đơn vị chủ trì giải quyết.
3. Trường hợp cần thiết
-
UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo, điều hành giải quyết công việc để không đình trệ, ùn tắc, kém hiệu quả.
VI. Định Hướng Sắp Xếp Lại Đơn Vị Sự Nghiệp Công Lập Khi Tổ Chức Chính Quyền Địa Phương Hai Cấp
-
Công văn 68/CV-BCĐ ngày 28/5/2025 định hướng:
1. Đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực giáo dục, y tế
-
Giữ ổn định hệ thống hiện có, chỉ sắp xếp khi cần thiết, không ảnh hưởng đến nhu cầu thiết yếu.
-
Giao cấp xã quản lý các cơ sở giáo dục mầm non đến THCS.
-
Trung tâm Y tế cấp huyện chuyển về Sở Y tế quản lý; duy trì Trạm Y tế xã hoặc sắp xếp Trạm Y tế xã cũ thành 1 Trạm Y tế xã mới có điểm y tế tại xã cũ phục vụ dân.
2. Đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực nông nghiệp, môi trường, khoa học, công nghệ, sự nghiệp kinh tế khác
-
Nghiên cứu sắp xếp thu gọn đầu mối, giao cấp tỉnh quản lý, có mạng lưới cung ứng dịch vụ sự nghiệp công theo khu vực liên xã.
3. Đơn vị sự nghiệp công lập quản lý dự án, phát triển quỹ đất, giải phóng mặt bằng, quản lý chợ, bến xe
-
Căn cứ điều kiện, đặc điểm và khả năng cân đối nguồn thu để thành lập đơn vị sự nghiệp công lập ở cấp tỉnh hoặc cấp xã, bảo đảm tự bảo đảm chi thường xuyên.
4. Các đơn vị sự nghiệp công lập khác
-
Đài Phát thanh – Truyền hình huyện tổ chức lại thành đơn vị trực thuộc cơ quan truyền thông đa phương tiện hoặc Đài PT–TH tỉnh.
-
Trung tâm Văn hóa, Thể thao, Nhà Thiếu nhi… ở cấp huyện chuyển về cấp xã quản lý, cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu.
-
Đơn vị hành chính cấp xã mới được thành lập 01 đơn vị sự nghiệp công lập để cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu (trừ các xã đã có Trung tâm Văn hóa hoặc Trung tâm Văn hóa – Thể thao – Nhà Thiếu nhi đặt trụ sở chính).
KẾT LUẬN
Các quy định chuyển tiếp về tổ chức và hoạt động chính quyền địa phương 02 cấp góp phần bảo đảm việc sắp xếp, vận hành ổn định, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân.
Hãy liên hệ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời:
LS.Quãng: 0932.571.339 – LS.Ân: 0905.999.655
Website:https://luatmtpd.com/ 
Email: 
Fanpage:
Văn phòng Công ty tại Đà Nẵng Hoạt động tại Quảng Nam Hoạt động tại Huế Hoạt động tại Quảng Bình
