BẢO VỆ QUYỀN LỢI CỦA NGƯỜI THỨ BA NGAY TÌNH KHI GIAO DỊCH DÂN SỰ VÔ HIỆU

Trong đời sống, các giao dịch dân sự diễn ra thường xuyên và đa dạng. Tuy nhiên, không phải lúc nào các giao dịch đó cũng hợp pháp và có hiệu lực. Khi một giao dịch dân sự bị tuyên vô hiệu, quyền lợi của những người có liên quan – đặc biệt là người thứ ba ngay tình – có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Để đảm bảo sự công bằng và ổn định trong các quan hệ dân sự, Bộ luật Dân sự 2015 đã quy định cụ thể về việc bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm người thứ ba ngay tình và các trường hợp được pháp luật bảo vệ.

1. Khái niệm người thứ ba ngay tình

Điều 180 Bộ luật dân sự 2015 đã quy định về chiếm hữu ngay tình như sau: “Chiếm hữu ngay tình là việc chiếm hữu mà người chiếm hữu có căn cứ để tin rằng mình có quyền đối với tài sản đang chiếm hữu”.

Theo đó, người thứ ba ngay tình là người khi tham gia giao dịch mà không biết và không thể biết rằng tài sản mà mình nhận chuyển giao có nguồn gốc từ một giao dịch vô hiệu. Nói cách khác, họ thiện chí và trung thực trong việc xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.

Điều 133 Bộ luật dân sự 2015 đã quy định về bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu.

2. Các trường hợp pháp luật bảo vệ người thứ ba ngay tình

a) Tài sản không phải đăng ký

Nếu giao dịch dân sự ban đầu vô hiệu nhưng tài sản không phải đăng ký (máy tính, đồ gia dụng…) đã được chuyển giao cho người thứ ba ngay tình, thì:

Giao dịch giữa người thứ ba và bên chuyển giao vẫn có hiệu lực pháp luật.
Nếu thuộc trường hợp quy định tại Điều 167 Bộ luật Dân sự (liên quan đến chiếm hữu, sử dụng tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình), thì sẽ xử lý theo quy định riêng.

b) Tài sản phải đăng ký (như nhà đất, ô tô, xe máy…)

Nếu tài sản đã được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền và sau đó chuyển giao cho người thứ ba ngay tình:

Người thứ ba căn cứ vào việc đăng ký hợp pháp để xác lập giao dịch.
Trong trường hợp này, giao dịch với người thứ ba không bị vô hiệu, dù giao dịch ban đầu bị vô hiệu.

Ngược lại, nếu tài sản chưa được đăng ký mà vẫn chuyển giao, thì giao dịch với người thứ ba bị vô hiệu, trừ hai trường hợp đặc biệt:

Người thứ ba nhận tài sản thông qua bán đấu giá hợp pháp;
Người thứ ba giao dịch với người được xác định là chủ sở hữu theo bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền, nhưng bản án, quyết định đó sau đó bị hủy hoặc sửa đổi.

3. Quyền của chủ sở hữu tài sản

Chủ sở hữu không được đòi lại tài sản từ người thứ ba ngay tình nếu giao dịch với họ không bị vô hiệu theo quy định khoản 2 Điều 133 Bộ luật dân sự (khoản 3 Điều 133 Bộ luật dân sự 2015).
Tuy nhiên, họ có thể khởi kiện yêu cầu người có lỗi (bên làm phát sinh giao dịch vô hiệu) bồi thường thiệt hại và hoàn trả chi phí hợp lý.

4. Ý nghĩa của quy định

Quy định tại Điều 133 Bộ luật Dân sự 2015 thể hiện nguyên tắc bảo vệ sự ổn định của giao dịch dân sự và niềm tin của người dân vào hệ thống pháp luật.
Nhờ đó, người thứ ba ngay tình được pháp luật bảo vệ, góp phần bảo đảm an toàn cho các giao dịch dân sự, khuyến khích tính trung thực và hạn chế tranh chấp kéo dài.

🔎 Kết luận

Điều 133 Bộ luật Dân sự 2015 là một cơ chế pháp lý nhân văn và hợp lý, giúp bảo vệ người thứ ba ngay tình trong các giao dịch dân sự vô hiệu. Tuy nhiên, để được bảo vệ, người tham gia giao dịch cần kiểm tra kỹ tính pháp lý của tài sản, xác minh thông tin đăng ký quyền sở hữu và giữ lại chứng cứ giao dịch rõ ràng để tránh rủi ro

———————————————————————————————————————————–

Hãy liên hệ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời: