PHẠM TỘI 02 LẦN TRỞ LÊN THEO NGHỊ QUYẾT 04/2025/NQ-HĐTP

Trong thực tiễn xét xử các vụ án hình sự, việc xác định “phạm tội 02 lần trở lên” có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi đây là một tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 52 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Chỉ cần xác định sai, người bị buộc tội có thể phải chịu mức hình phạt nghiêm khắc hơn hoặc mất cơ hội được xem xét các tình tiết giảm nhẹ khác.

Nhằm giúp người đọc hiểu rõ bản chất pháp lý và áp dụng đúng quy định mới nhất, bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết quy định về “phạm tội 02 lần trở lên” theo Nghị quyết số 04/2025/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

1. Thế nào là phạm tội 02 lần trở lên

“Phạm tội 02 lần trở lên” được hiểu là đã có từ 02 lần phạm tội trở lên mà mỗi lần phạm tội có đủ yếu tố cấu thành tội phạm quy định tại khoản 1 điều luật tương ứng, đồng thời trong số các lần phạm tội đó chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trường hợp điều luật không quy định tình tiết này là tình tiết định khung hình phạt thì phải áp dụng là tình tiết tăng nặng tương ứng quy định tại Điều 52 hoặc Điều 85 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

2. Sự khác nhau giữa phạm tội 2 lần trở lên, tái phạm và tái phạm nguy hiểm trong hình sự

	Phạm tội 2 lần trở lên	Tái phạm	Tái phạm nguy hiểm
Tội phạm	Xâm phạm cùng một tội phạm.	Xâm phạm không cùng một tội phạm.	Xâm phạm không cùng một tội phạm.
Lỗi	Cố ý, vô ý.	Cố ý hoặc thực hiện hành vi phạm tội về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do vô ý.	Cố ý.
Tần suất phạm tội	Từ 02 lần trở lên	02 lần	Có thể 02 hoặc 03 lần
Truy cứu TNHS	Chỉ bị truy cứu TNHS ở cùng một phiên xét xử	Đã bị kết án, chưa được xóa án tích mà tiếp tục thực hiện hành vi phạm tội.	Đã bị kết án về tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội về tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng do cố ý. Hoặc đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội do cố ý.

3. Quy định về Phạm tội 02 lần trở lên tại Nghị quyết số 04/2025/NQ-HĐTP

Theo Khoản 7 Điều 4 Nghị quyết số 04/2025/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, hướng dẫn áp dụng các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 52 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), tình tiết “phạm tội 02 lần trở lên” được hiểu như sau:

7. “Phạm tội 02 lần trở lên” quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự là trường hợp người phạm tội đã thực hiện từ 02 lần phạm tội trở lên đối với một tội phạm mà mỗi lần phạm tội đều có đủ yếu tố cấu thành tội phạm nhưng chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Để được coi là “phạm tội 02 lần trở lên”, hành vi của người phạm tội phải đồng thời thỏa mãn các điều kiện sau:

(i) Người phạm tội đã thực hiện từ 02 lần phạm tội trở lên đối với một tội phạm mà mỗi lần phạm tội đều có đủ yếu tố cấu thành tội phạm;
(ii) Người phạm tội chưa bị khởi tố, xét xử hoặc thi hành án đối với bất kỳ hành vi nào trong các lần phạm tội đó;
(iii) Chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 27 Bộ luật Hình sự.

Tình tiết này thể hiện mức độ nguy hiểm cao hơn của người phạm tội — họ liên tiếp, nhiều lần cố ý vi phạm pháp luật hình sự, cho thấy ý thức coi thường pháp luật, khó cải tạo, do đó bị xử lý nặng hơn so với người chỉ phạm tội lần đầu.

Ví dụ:

Tháng 01/2025, Nguyễn Văn A đã 03 lần trộm cắp xe máy của người dân, mỗi xe trị giá trên 2.000.000 đồng, tổng cộng 60.000.000 đồng. Mỗi hành vi đều đủ yếu tố cấu thành tội “Trộm cắp tài sản” theo Điều 173 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, tại thời điểm bị phát hiện, A chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự cho bất kỳ hành vi nào trước đó.

→ Trường hợp này, Nguyễn Văn A bị áp dụng tình tiết tăng nặng “phạm tội 02 lần trở lên” theo điểm g khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự.

4. Dịch vụ Luật sư hình sự – Mặt Trời Phương Đông

Luật sư hình sự của Công ty Luật Mặt Trời Phương Đông có nhiều kinh nghiệm trong các vụ án đồng phạm, phạm tội nhiều lần, tái phạm, tái phạm nguy hiểm, sẵn sàng hỗ trợ:

Phân tích hồ sơ vụ án, xác định chính xác có hay không yếu tố “phạm tội 02 lần trở lên” để tránh áp dụng sai tình tiết tăng nặng;
Đề xuất hướng bào chữa hợp lý, chứng minh hành vi không đủ yếu tố cấu thành nhiều lần phạm tội (chẳng hạn cùng một ý chí, cùng mục đích, cùng vụ việc…);
Tư vấn giảm nhẹ hình phạt, vận dụng các tình tiết nhân thân, tự nguyện khắc phục hậu quả, hoặc hợp tác điều tra để bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp của bị can, bị cáo;
Tham gia tố tụng từ giai đoạn điều tra đến xét xử, đảm bảo quy trình tố tụng đúng luật và thân chủ được đối xử công bằng.

👉 Liên hệ ngay Luật sư hình sự – Công ty Luật Mặt Trời Phương Đông để được tư vấn nhanh nhất, hỗ trợ xây dựng chiến lược bào chữa toàn diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong mọi vụ án hình sự.

Hãy liên hệ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời: