Trong thi hành án dân sự, một số người cố tình chuyển nhượng hoặc che giấu tài sản để né tránh nghĩa vụ. Đây là hành vi tẩu tán tài sản, vi phạm pháp luật và cản trở quá trình thi hành án.
1.Tẩu tán tài sản là gì?
Tẩu tán tài sản là hành vi thực hiện những giao dịch mang tính bề ngoài nhằm mục đích tránh né nghĩa vụ với người khác. Các hình thức phổ biến của hành vi này bao gồm việc bán, tặng hoặc chuyển nhượng tài sản nhưng bản chất là để che giấu trách nhiệm trả nợ. Một trong những khó khăn lớn trong xử lý vụ việc là chứng minh tính “giả tạo” của giao dịch: vì giao dịch dân sự vốn xuất phát từ ý chí thỏa thuận giữa các bên và được pháp luật dân sự bảo hộ, nên việc xác định một giao dịch là mô phỏng, không phản ánh ý chí thật sự của các bên thường gặp nhiều trở ngại thực tiễn.
2. Người tẩu tán tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án dân sự thì có thể bị xử phạt thế nào?
Mức xử phạt vi phạm hành chính đối với người tẩu tán tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án dân sự được quy định tại điểm a khoản 5, điểm a khoản 8 Điều 64 Nghị định 82/2020/NĐ-CP như sau:
5. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Tẩu tán tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án hoặc để trốn tránh việc kê biên tài sản;
…
8. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại điểm a khoản 4, các điểm a và b khoản 5 Điều này;
b) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu trong trường hợp cần thiết theo quy định đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 3 Điều này.
Theo quy định trên, người tẩu tán tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án dân sự thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
Đồng thời người vi phạm còn bị buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu do thực hiện hành vi vi phạm.
3. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với người tẩu tán tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án dân sự là bao lâu?
Theo điểm a khoản 1 Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, được sửa đổi bởi điểm a khoản 4 Điều 1 Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020 quy định về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính như sau:
1. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính được quy định như sau:
a) Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính là 01 năm, trừ các trường hợp sau đây:
Vi phạm hành chính về kế toán; hóa đơn; phí, lệ phí; kinh doanh bảo hiểm; quản lý giá; chứng khoán; sở hữu trí tuệ; xây dựng; thủy sản; lâm nghiệp; điều tra, quy hoạch, thăm dò, khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên nước; hoạt động dầu khí và hoạt động khoáng sản khác; bảo vệ môi trường; năng lượng nguyên tử; quản lý, phát triển nhà và công sở; đất đai; đê điều; báo chí; xuất bản; sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, kinh doanh hàng hóa; sản xuất, buôn bán hàng cấm, hàng giả; quản lý lao động ngoài nước thì thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính là 02 năm.
Vi phạm hành chính về thuế thì thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về quản lý thuế;
…
Theo đó, thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với người tẩu tán tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án dân sự là 01 năm.
4. Cơ quan nào có trách nhiệm ngăn chặn việc tẩu tán tài sản để thực hiện kế hoạch cưỡng chế thi hành án dân sự?
Quy định cơ quan có trách nhiệm ngăn chặn việc tẩu tán tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thi hành án dân sự tại Điều 72 Luật Thi hành án dân sự 2008, được sửa đổi bởi khoản 29 Điều 1 Luật Thi hành án dân sự sửa đổi 2014 như sau:
Kế hoạch cưỡng chế thi hành án
1. Chấp hành viên lập kế hoạch cưỡng chế thi hành án trong trường hợp cần huy động lực lượng.
2. Kế hoạch cưỡng chế thi hành án có các nội dung chính sau đây:
a) Tên người bị áp dụng biện pháp cưỡng chế;
b) Biện pháp cưỡng chế cần áp dụng;
c) Thời gian, địa điểm cưỡng chế;
d) Phương án tiến hành cưỡng chế;
đ) Yêu cầu về lực lượng tham gia bảo vệ cưỡng chế;
e) Dự trù chi phí cưỡng chế.
3. Kế hoạch cưỡng chế phải được gửi ngay cho Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan Công an cùng cấp, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi tổ chức cưỡng chế và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc cưỡng chế thi hành án. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có trách nhiệm thực hiện theo kế hoạch, yêu cầu của Chấp hành viên.
4. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được kế hoạch cưỡng chế của cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp, cơ quan Công an có trách nhiệm xây dựng kế hoạch và lập phương án bảo vệ cưỡng chế.
Cơ quan Công an có trách nhiệm bố trí lực lượng, phương tiện cần thiết để giữ gìn trật tự, bảo vệ hiện trường, kịp thời ngăn chặn, xử lý hành vi tẩu tán tài sản, cản trở, chống đối việc thi hành án, tạm giữ người chống đối, khởi tố vụ án hình sự khi có dấu hiệu phạm tội.
Như vậy, Cơ quan Công an có trách nhiệm kịp thời ngăn chặn, xử lý hành vi tẩu tán tài sản để thực hiện kế hoạch cưỡng chế thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp.
5. Hậu quả pháp lý đối với hành vi tẩu tán tài sản
Khi một giao dịch dân sự được thực hiện nhằm mục đích tẩu tán tài sản và bị Tòa án tuyên vô hiệu, các hậu quả pháp lý sẽ được xử lý theo quy định tại Điều 131 Bộ luật Dân sự năm 2015. Cụ thể, giao dịch vô hiệu sẽ không làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.
Trong trường hợp này, các bên có trách nhiệm khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không thể hoàn trả bằng hiện vật thì phải quy đổi tương đương thành tiền. Người ngay tình khi thu hoa lợi, lợi tức từ giao dịch vô hiệu sẽ không phải hoàn trả lại phần đó, còn bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định. Riêng các hậu quả liên quan đến quyền nhân thân sẽ được giải quyết theo quy định riêng của Bộ luật Dân sự và các văn bản pháp luật có liên quan.
Từ quy định nêu trên có thể hiểu rằng, nếu Tòa án xác định giao dịch tẩu tán tài sản là vô hiệu, thì giao dịch đó không phát sinh giá trị pháp lý, đồng thời các bên phải hoàn trả và khôi phục lại hiện trạng trước khi giao dịch được lập. Ngoài ra, người thực hiện hành vi tẩu tán tài sản không chỉ bị thu hồi tài sản để thực hiện nghĩa vụ, mà còn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự.
Theo điểm a khoản 5 Điều 82 Nghị định 82/2020/NĐ-CP, hành vi tẩu tán tài sản nhằm trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba hoặc để né tránh việc kê biên tài sản có thể bị xử phạt hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
Trên thực tế, việc xử lý hành vi tẩu tán tài sản thường gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân là bởi các hành vi này thường được ngụy trang dưới hình thức giao dịch dân sự hợp pháp, khiến việc thu thập chứng cứ chứng minh tính giả tạo của giao dịch trở nên phức tạp. Do đó, việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bên bị trốn tránh nghĩa vụ đòi hỏi cơ quan có thẩm quyền phải xem xét thận trọng, kết hợp nhiều nguồn chứng cứ và căn cứ pháp lý khác nhau.
6. Để ngăn chặn việc tẩu tán tài sản thi hành án thì bên khởi kiện làm như thế nào?
Theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự, trong quá trình giải quyết vụ án, nếu phát hiện bên bị kiện có dấu hiệu che giấu hoặc chuyển dịch tài sản nhằm trốn tránh nghĩa vụ thi hành án, thì nguyên đơn có thể đề nghị Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của mình. Căn cứ pháp lý được quy định tại khoản 1 Điều 111 và Điều 114 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.
Cụ thể, khoản 1 Điều 111 quy định rằng: Trong quá trình Tòa án đang thụ lý, các đương sự, người đại diện hợp pháp của họ hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện theo quy định tại Điều 187 của Bộ luật này đều có quyền yêu cầu áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khẩn cấp tạm thời. Mục đích của việc này là nhằm giải quyết các yêu cầu cấp thiết, bảo vệ tài sản, tính mạng, sức khỏe, chứng cứ, đồng thời bảo toàn tình trạng hiện có để tránh gây ra thiệt hại không thể khắc phục và bảo đảm cho việc thi hành án sau này.
Theo Điều 114 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, các biện pháp khẩn cấp tạm thời mà Tòa án có thể áp dụng bao gồm:
-
Giao người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự hoặc người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi cho tổ chức hoặc cá nhân phù hợp trông nom, chăm sóc, giáo dục.
-
Buộc thực hiện trước một phần nghĩa vụ cấp dưỡng.
-
Buộc thực hiện trước một phần nghĩa vụ bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khỏe.
-
Yêu cầu người sử dụng lao động tạm ứng tiền lương, các khoản bảo hiểm, chi phí điều trị hoặc bồi thường cho người lao động bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
-
Tạm đình chỉ thi hành quyết định sa thải hoặc chấm dứt hợp đồng lao động đơn phương.
-
Kê biên tài sản đang có tranh chấp.
-
Cấm chuyển nhượng, tặng cho hoặc thay đổi quyền sở hữu đối với tài sản đang tranh chấp.
-
Cấm thay đổi hiện trạng của tài sản đang tranh chấp.
-
Cho phép thu hoạch hoặc bán hoa màu, sản phẩm, hàng hóa có nguy cơ hư hỏng.
-
Phong tỏa tài khoản tại ngân hàng, tổ chức tín dụng, kho bạc nhà nước hoặc tài sản được gửi giữ.
-
Phong tỏa tài sản thuộc sở hữu của người có nghĩa vụ.
-
Cấm hoặc buộc thực hiện hành vi nhất định.
-
Cấm xuất cảnh đối với người có nghĩa vụ.
-
Cấm tiếp xúc với nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình.
-
Tạm dừng hoạt động đấu thầu hoặc các hoạt động liên quan.
-
Bắt giữ tàu bay, tàu biển để bảo đảm giải quyết vụ án.
-
Các biện pháp khẩn cấp tạm thời khác mà luật có quy định.
Như vậy, việc yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là công cụ pháp lý quan trọng, giúp ngăn chặn kịp thời hành vi tẩu tán tài sản và bảo đảm cho quá trình giải quyết vụ án cũng như thi hành án được thực hiện hiệu quả.
Kết luận
Hành vi tẩu tán tài sản sẽ bị xử lý nghiêm, có thể bị tuyên vô hiệu giao dịch, phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Mỗi cá nhân cần tuân thủ pháp luật để bảo đảm việc thi hành án được công bằng và hiệu quả.
Hãy liên hệ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời:
LS.Quãng: 0932.571.339 – LS.Ân: 0905.999.655
Website:https://luatmtpd.com/
Email: 
Fanpage:
Văn phòng Công ty tại Đà Nẵng Hoạt động tại Quảng Nam
0905.99.96.55 Hoạt động tại Huế 0932.57.13.39 Hoạt động tại Quảng Bình 0971.319.894
