GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP QUYỀN NUÔI CON NGOÀI GIÁ THÚ

Khi cha mẹ không đăng ký kết hôn nhưng có con chung, tranh chấp quyền nuôi con có thể phát sinh. Vậy giải quyết tranh chấp nuôi con ngoài giá thú như thế nào để bảo vệ trẻ?

1. Quy định của pháp luật về nuôi con ngoài giá thú

Pháp luật hiện hành chưa đưa ra khái niệm chính thức về “con ngoài giá thú”. Tuy nhiên, có thể hiểu:
Con ngoài giá thú là con được sinh ra khi cha mẹ không có quan hệ hôn nhân hợp pháp (không đăng ký kết hôn theo quy định pháp luật).

Điều này có nghĩa, nếu cha mẹ chỉ sống chung hoặc có con chung mà chưa đăng ký kết hôn, thì đứa trẻ đó được gọi là con ngoài giá thú.

Quyền lợi của con ngoài giá thú theo quy định pháp luật

Căn cứ Điều 71 và Điều 101 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cùng Điều 651 Bộ luật Dân sự, pháp luật Việt Nam không phân biệt quyền lợi giữa con trong giá thú và con ngoài giá thú. Do đó, con ngoài giá thú vẫn được bảo vệ đầy đủ các quyền lợi sau:

1. Quyền được cấp dưỡng

Cha mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con, dù là con trong hay ngoài hôn nhân.
Mức cấp dưỡng do Tòa án quyết định dựa trên:
- Thu nhập, khả năng tài chính của cha/mẹ
- Nhu cầu thực tế của trẻ
- Hoàn cảnh của từng bên

2. Quyền được thừa kế

Theo Bộ luật Dân sự, con ngoài giá thú được hưởng quyền thừa kế như mọi người con khác. Không có sự phân biệt về hàng thừa kế giữa con trong giá thú và con ngoài giá thú.

3. Quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục

Dù cha mẹ không kết hôn, con vẫn có quyền được:

Chăm sóc, nuôi dưỡng đầy đủ
Giáo dục, bảo đảm phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần
Sống trong môi trường an toàn, không bị xâm phạm quyền lợi hợp pháp

Các hình thức giải quyết tranh chấp nuôi con ngoài giá thú

Khi xảy ra tranh chấp về quyền nuôi con ngoài giá thú, có thể áp dụng hai hình thức:

1. Thỏa thuận, hòa giải

Ưu điểm: Nhanh chóng, ít tốn kém, giữ mối quan hệ tốt giữa hai bên.
Nhược điểm: Phụ thuộc vào thiện chí của cha mẹ, kết quả có thể chưa đảm bảo lợi ích tốt nhất cho trẻ.

2. Giải quyết thông qua Tòa án

Ưu điểm: Minh bạch, công bằng, đảm bảo quyền lợi của trẻ.
Nhược điểm: Tốn thời gian, chi phí, làm căng thẳng quan hệ hai bên.

2. Thủ tục giải quyết tranh chấp nuôi con ngoài giá thú tại Tòa án

Hồ sơ cần chuẩn bị

Đơn khởi kiện: Ghi rõ yêu cầu (ví dụ: quyền nuôi con, cấp dưỡng…), lý do và bằng chứng.
Giấy tờ liên quan:
- Giấy khai sinh của con
- CCCD của các bên
- Giấy tờ chứng minh quan hệ cha mẹ – con (nếu có)
- Tài liệu chứng minh thu nhập, điều kiện kinh tế

Quy trình thực hiện

Bước 1: Nộp đơn khởi kiện tại TAND khu vực nơi bị đơn cư trú, kèm tạm ứng án phí.
Bước 2: Tòa án thụ lý vụ án nếu hồ sơ hợp lệ.
Bước 3: Tiến hành tố tụng:
- Giai đoạn chuẩn bị: Thu thập chứng cứ, hòa giải
- Giai đoạn xét xử: Phiên tòa quyết định người nuôi con, mức cấp dưỡng
Bước 4: Kháng cáo (nếu có) theo thời hạn luật định.